Wat betekent het dat je hooggevoelig bent?

Zoals sommige mensen intelligenter zijn dan anderen, zo zijn sommigen gevoeliger dan anderen.  Iemand die zeer gevoelig is noemen we ‘Hooggevoelig’ of ook wel HSP, ‘Highly Sensitive Person’.

Elaine Aron is de grondlegster van het begrip HSP.

Elaine Aron was een gevoelig kind. Ze voelde zich anders dan de anderen en dacht dat er iets grondig mis was met haar.

Elaine slaagde aan de University of California in Berkely.  Ze behaalde haar M.A. aan de York University in Toronto en haar Ph.D. aan de Pacific Graduate Institute in Santa Barbara.  Nadien volgde ze tevens nog een opleiding aan het Jung Institute in San Fransisco.

Gezien haar eigen gevoeligheid en de ervaringen in haar jeugd heeft zij zich - als psychotherapeut, klinisch psychologe en universitair docente - inmiddels gespecialiseerd in hooggevoeligheid.  Vanuit haar wetenschappelijk onderzoek en haar ervaringen als therapeut heeft zij meerdere boeken geschreven over Hooggevoeligheid of HSP (Highly Sensitive Person).

Naast haar vele boeken, schreef Elaine Aron meerdere artikels in academische bladen, over het thema hooggevoeligheid en tevens over de sociale psychologie van hechte relaties.  Zowel in New York als in San Fransisco heeft ze een psychotherapiepraktijk.  Zij blijft schrijven, wetenschappelijk onderzoek doen, publieke lezingen en workshops houden zo vaak als haar hooggevoelige aard haar toelaat.

Een HSP is meer dan gemiddeld gevoelig voor indrukken en prikkels en merkt meer signalen en details op.  Alle indrukken worden uitgebreider en intensiever gefilterd dan bij de gemiddelde mens.  Wat anderen normaal vinden zoals mensenmassa’s of harde muziek, kan voor HSP’s al snel te veel zijn; zij raken dan overprikkeld door letterlijk een teveel aan (sterke) prikkels.

Hooggevoeligheid is een eigenschap van het zenuwstelsel in combinatie met de hersenen.  Ongeveer 20% van de bevolking is hooggevoelig.  Het is waarschijnlijk een erfelijke eigenschap, die evenveel voorkomt onder mannen als vrouwen.

Zoals elke eigenschap gaat hooggevoeligheid gepaard met zowel positieve kanten als valkuilen.  


Kenmerken van HSP’s zijn onder meer:

• Nemen gedetailleerder, subtieler en intenser waar
• Zijn erg gevoelig voor prikkels van buitenaf; vaak voelen HSP’s zich hierdoor niet op hun gemak
• Hebben meer moeite en meer tijd nodig om indrukken te verwerken
• Hebben een diep en rijk innerlijk leven; dromen, fantaseren en overwegen veel
• Voelen stemmingen en sferen goed aan
• Worden meer dan gemiddeld geroerd door natuur, kunst en muziek
• Eigen emoties en emoties van anderen worden intenser ervaren
• Hebben moeite met planning en het verkrijgen van structuur
• Kunnen verlegen overkomen maar zijn dat veelal niet
• Zijn vaak plichtsgetrouw en perfectionistisch
• Functioneren minder goed als ze geobserveerd of geëvalueerd worden
• Zijn vaak zorgzaam en anticiperend op behoeften van anderen; moeite om grenzen aan te geven
• Hebben relatief meer en sneller last van stress, spanning en fysieke klachten zoals hoofdpijn, allergieën, maag/darmklachten, chronische vermoeidheid etc.
• Lopen groter risico op stemmingswisselingen, depressiviteit, angsten en verslavingen

Er zijn globaal genomen twee soorten HSP’s:  

• De grootste groep, zo’n 70%, is van nature rustig en meer introvert.  Zij voelen zich prettig bij een redelijk gelijkmatig leven met weinig risico’s.  
• Het andere deel, ongeveer 30% van de HSP’s, heeft juist behoefte aan nieuwe ervaringen en spanning en is meer extravert.  Zij worden ook wel HSS genoemd, ‘High Sensation Seekers’.  Zij zijn enerzijds snel verveeld en op zoek naar uitdaging, maar raken anderzijds snel overbelast.  Zij leven als het ware met één voet op de rem en één voet op het gaspedaal.

Hooggevoeligheid kan sterk van invloed zijn op werk, het persoonlijk leven en relaties. Het is een eigenschap die in onze hectische, westerse maatschappij, waar de nadruk ligt op verstand en ratio, niet erg wordt gewaardeerd.  Veel hooggevoelige mensen ervaren in eerste instantie dan ook last van hun eigenschap, en vragen zich af wat er mis is met hen. Zij hebben de neiging zichzelf te willen veranderen, en hun eigenheid te onderdrukken of negeren.

Door het bewust worden en accepteren van de eigen hooggevoeligheid kan deze echter van een valkuil en een last, tot een kwaliteit en een gave worden.

Daarvoor is het onder andere belangrijk om goed te leren aarden, grenzen te stellen, de innerlijke kracht te versterken en een juiste balans te vinden tussen activiteit en rust.

Tools, ondersteuning en behandeling die wij binnen Tremellin© Centrum voor Hooggevoeligheid aanbieden.