Nuttige tips voor het omgaan en begeleiden van een hoog sensitief kind.

Het is een tijdje geleden sedert mijn laatste blog post.  Mijn eigen hooggevoelige dochter is gecrasht.  De laatste maanden was ik druk bezig met het op poten zetten en uitwerken van het Mannaz project.  Zo druk dat ik niet zag dat mijn dochter het er steeds moeilijker mee had dat ik onbereikbaar was.  Want zelfs tijdens de ontspannen momenten samen, zat ik meestal in mijn hoofd verder te werken.  Ja, je kunt weinig verstoppen voor een HSP-er :-)

Ondertussen is Mannaz Gent gestart en start het project in januari ook in Leuven.

Mocht je interesse hebben om mee te werken:  wij zoeken momenteel een projectverantwoordelijke voor Gent - een zestal coaches voor Leuven en een persverantwoordelijke.

Gezien het gedoe van de voorbije weken, deel ik vandaag graag enkele tips voor het omgaan met HSP kinderen.

De tips zijn vooral bedoeld voor leerkrachten.

Nuttige tips voor het omgaan en begeleiden van een hoog sensitief kind.

 

1.      Ga er in de eerste plaats van uit dat elke klas een grote verscheidenheid kent aan genetisch bepaalde temperamenten en dat ongeveer 15 à 20 % van de leerlingen hoog sensitief is. HSK’ s zijn over het algemeen zeer reflectief, intuïtief en creatief, maar ook gewetensvol en gevoelig voor onrecht en pijn van anderen. Deze eigenschap leidt ertoe dat ze makkelijker overweldigd worden zowel fysiek als emotioneel. Laat je niet misleiden door hun terughoudendheid, ze doen er soms gewoon wat langer over om mee te doen.

2.      Blijf op de hoogte van de onderzoeksresultaten op het gebied van temperament en het effect op de verschillende leerstijlen. Help ouders en andere leerkrachten in te zien dat het genetisch bepaalde gedrag niet veranderd kan worden en zeker niet abnormaal is. Door sturing en duidelijke grenzen leert het kind omgaan met zijn karaktereigenschap.

3.      Werk nauw samen met ouders, ze hebben vaak bruikbare inzichten en strategieën ontworpen door ervaring met hun eigen kind. Maar ze hebben ook jouw bevestiging nodig. Het kan zijn dat ze thuis een slim, competent , open kind hebben en dat de situatie op school een heel ander kind laat zien. Praat erover en wissel ervaringen uit.

4.      Als je in de problemen komt met een HSK, consulteer dan vroegere leerkrachten om na te gaan hoe zij tot een goede aanpak gekomen zijn.Elk kind is anders, en elke situatie is anders. Praten kost niets , maar kan een heleboel informatie verschaffen.

5.      Wees creatief met HSK’ s, want zij zijn het ook. Je kan ze bijvoorbeeld vrije opstellen laten schrijven, of ingewikkelde problemen laten oplossen, kies lectuur met een emotioneel kantje. Ze voelen zich ook verbonden met de natuur, een project met planten of dieren in de klas kan hen doen open bloeien.

6.      Probeer in de gaten te houden waardoor het kind precies overprikkeld raakt en probeer een creatieve manier te vinden om de situatie volgende keer anders aan te pakken. Een HSK heeft er nood aan om zich af en toe eens te kunnen terug trekken. Dat kan door kleine dingen. Bijvoorbeeld. Na een lange rekentoets kan het kind overprikkeld zijn. Het is dan druk in zijn/haar hoofd. Laat het even iets totaal anders doen, om even weg te zijn van dat plaatsje in de klas. Laat ze bijvoorbeeld het bord eens proper maken of de visjes eten geven in de klas, of de bloemen water geven.

7.      Zoek een evenwicht tussen pushen en beschermen. Dit is een hele klus voor jou als leerkracht. HSK’s hebben vaak uitdagingen nodig, maar als de uitdaging te moeilijk is, kan dit nadelig worden voor hun zelfvertrouwen. Zorg ervoor dat alles in stappen gebeurt en dat ze na elke stap zo veel succes en waardering oogsten dat ze enthousiast zijn om de volgende stap te zetten.

8.      Verzin manieren om onnodige prikkeling in de klas te voorkomen. Bij jonge kinderen kan je bijvoorbeeld overschakelen naar rustige activiteiten. Oudere kinderen kan je beetje bij beetje meer verantwoordelijkheid geven om zelf om te gaan met overprikkeling. Je kan bijvoorbeeld stellen,dat wanneer ze voelen dat ze hun reactie niet meer onder controle kunnen houden ze zelf even de klas mogen verlaten om te kalmeren, of om zich even terug te trekken met een boekje.

9.      Geef HSK’s de ruimte om in hun eigen tempo te integreren. Natuurlijk is het leuk als alle kleuters meedoen, maar wanneer je geen druk zet op het kind zal je meer voordeel halen uit de situatie. Sommige HSK’s doen er wel een jaar over eer ze zich een beetje thuis voelen in hun klasje. Schenk er ook niet te veel aandacht aan wanneer het kind niet mee wil doen, dat vertraagt enkel het proces.

10. Als je de participatie wilt bevorderen, moet je het niveau van prikkeling laag houden en zorgen dat het kind zich kan ontspannen. Wanneer een stil HSK iets voorleest voor de klas, of je iets vertelt, vang dan de stiltes op en benadruk ze niet. Ga verder op wat het kind wel zegt. Eens het zich vertrouwt voelt,zal het stille kind veranderen in een spraakzame en creatieve leerling.

11. Wees je ervan bewust dat jouw aandacht, ook al is die als ondersteuning bedoeld, de overprikkeling alleen nog maar groter maakt. Kijk het hoog sensitieve kind niet onmiddellijk aan als je over hem/haar praat. Als het kind een spreekbeurt houdt, val het dan niet in de rede met vragen. Wacht tot het einde en vertel iets over je eigen ervaringen, het kind zal spontaan reageren. Reageert het toch niet, ga er dan overheen en schenk er geen aandacht aan .

12. Deel een taak op in kleine stapjes. Dit kan op alle vlakken gebeuren. Wanneer de avondbel gaat, zeg dan rustig wat er moet gebeuren. We maken eerst onze boekentas klaar. Is dat gebeurd, dan gaan we naar buiten, dan de jas aan enz. Ook grote toetsen kan je opdelen. We maken eerst rustig de eerste oefening. Als ze klaar zijn kan je een kijkje nemen en hen meedelen dat ze de volgende stap mogen zetten. Een blad vol rekenoefeningen kan als iets chaotisch overkomen alleen door het uitzicht. Deel het op en de leerling zal meer dan waarschijnlijk tot het resultaat komen dat bij zijn capaciteiten hoort.

13. Stem je beoordeling af op de verschillende temperamenten. Voortgaand op de vorige tip ( n°12) , zet geen druk op de leerling. Zeg niet: “ dit moet goed zijn, want ik weet dat je het kan.” Zet ook geen tijdsdruk op het kind.

14. Informeer HSK’s ruim op voorhand indien er veranderingen gaan gebeuren in de klas, of wanneer er een uitstap gepland is. Leg hen ook het verloop van een uitstap uit, dat bespaart hen een hoop angsten en slapeloze nachten.

15. Leer herkennen welk ongewenst gedrag wordt veroorzaakt door tijdelijke of chronische prikkeling. De beschreven reacties van p. 7 zullen voor elk kind en voor elke situatie anders zijn. Toch zit er voor elk hoog sensitief kind een patroon in. Toon er begrip voor dat het kind overprikkeld is door iets , maar maak duidelijk dat ongewenst gedrag niet getolereerd wordt. Zoek een alternatief om de prikkeling weg te nemen of beter nog laat het HSK zelf aangeven wat in die situatie de beste oplossing zou kunnen zijn voor iedereen op dat moment.

16. Gebruik bij HSK’s geen strenge straffen. Over het algemeen houden ze zich strak aan de regels en volstaat een aanmaning. Voor sommigen is de wetenschap dat ze een fout hebben gemaakt al genoeg om in tranen uit te barsten. Als ze daar bovenop nog eens gestraft worden, berispt of voor schut gezet, dan zullen ze de stress onthouden en die relateren aan jou en niet aan de inhoud van je boodschap.

17. Bekijk je klaslokaal vanuit het perspectief van een HSK. Is je klas rommelig, lawaaiig, warm, koud, stoffig, … ? Dit zijn allemaal details voor de meeste kinderen , maar voor een HSK te veel prikkels.

18. Help HSK’ s bij sociale problemen. Geef ze eerst tijd en ruimte om het zelf aan te pakken, maar wanneer dit niet lukt, praat erover met het kind en eventueel de ouders. Ze maken soms langzamer vrienden dan andere kinderen. Help hen een handje, probeer ze aan  elkaar voor te stellen aan de hand van gezamenlijke interesses. Hun gedrag kan voor onbegrip zorgen bij medeleerlingen en dat kan op zijn beurt dan weer leiden naar uitsluiting en zelfs pesten. Herinner zowel de HSK als de andere leerlingen eraan dat iedereen anders is en dat iedereen respect verdient voor wie hij is.

19. Help HSK’ s om hechte vriendschappen te sluiten. Ze hebben vaak genoeg aan één vriendje of vriendinnetje, maar die is dan wel essentieel.

20. Oudere HSK’s hebben er veel baat bij een volwassen mentor en erkenning voor hun soms ongebruikelijke kwaliteiten. Soms zijn ze op één of twee terreinen al snel toe aan een volwassen benadering. Langs de andere kant kunnen ze vaak zo diep gekwetst zijn, dat ze er onder lijden en geen uitklep meer vinden bij hun leeftijdsgenoten. Spoor hen aan om een expressiemiddel te vinden dat bij hen past.(dans, toneel, schrijven,spreken,…)

Tips met dank aan Nathalie: http://users.telenet.be/HSP2/index.htm